کد مطلب:31399 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:30

گنجینه پرسمان » اعتقادات

ميدانيم كه خدا ما را آفريده است; ولي خداوند را چه كسي آفريده است؟

خداوند متعال ميفرمايد: ...أَفِي اللَّهِ شَكُّ فَاطِرِ السَّمَـَوَ َتِ وَ الاْ ?َرْضِ...;(ابراهيم، 10.) آيا در خدا شك است؟! خدايي كه آسمان و زمين را آفريده است... .

اين آيه به برهان اثبات توحيد در ربوبيت اشاره دارد; به اين گونه كه در نگاه اوّل و با اندكي تعقل روشن ميشود كه هيچ يك از اجزاي وجود موجودات از خودشان نبوده و قائم به ذات خود نيستند، و فهميده ميشود كه اجزاي آنها و آثاري كه جنبه هستي و وجود دارد، از ديگري، يعني خداوندمتعال و به تعبيري ديگر، علتالعلل، است كه اين عالم و اجزاي آن را به وجود آورده و براي هر يك، حد و مرزي جداگانه قرار داده است; پس بايد خود او موجودي نامحدود باشد.(برگرفته از تفسير الميزان، علامه طباطبايي;، ج 12، ص 24 و 25، مؤسسه الاعلمي، بيروت.)

خداوند متعال، آفريدگار تمام موجودات و جهان هستي است و كسي او را نيافريده; بلكه ذات مقدس باري تعالي وجود داشته و ازلي، ابدي و قديم است و آفريده شدن براي وجودي كه ازلي و ابدي است، مفهومي ندارد; هُوَ الاْ ?َوَّلُ وَ الاْ ?َخِرُ وَ الظَّـَهِرُ وَ الْبَاطِنُ وَ هُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ;(حديد، 3.) اول و آخر و ظاهر و باطن او است، و او به هر چيزي داناست.; بنابراين، ذات مقدس خداوند، خود علتالعلل و واجبالوجود است; يعني هستي او از ذات خودش ميجوشد و واجبالوجود، ازلي و ابدي است و اين ممكنات هستند كه روزي نبوده و بعد حادث شدهاند و نياز به علت پيدا ميكنند.

اين پرسش كه (آفرينندة خدا چه كسي است؟) از سوي برخي مطرح شدهاست; امّا آنها از يك نكته مهم غفلت كردهاند و آن اينكه وقتي گفته ميشود هر چيزي آفريدگاري دارد، منظور هر چيز حادث و ممكنالوجود است و اين قاعده كلي فقط در اشيايي كه قبلاً نبوده و بعد حادث شدهاند، صادق است، و در مورد واجبالوجود كه از ازل بوده و تا ابد خواهد بود صدق نميكند; زيرا وجود ازلي و ابدي نياز به آفرينندة ندارد تا اين پرسش مطرح شود; افزون بر اين، اگر بگوييد بر فرض كه خداوند آفريدگاري دارد! اين سؤال مطرح ميشود كه پس آفريدگارِ آفريدگار خداوند چه كسي است؟!

اگر موضوع زنجيروار ادامه يابد، و براي هر خالقي، خالق ديگر تا بينهايت فرض شود، سر از تسلسل در ميآورد كه بطلان آن روشن است، و اگر به وجودي برسد كه هستياش از خود اوست و نياز به آفريدگاري ندارد، اين همان ذات مقدس خداوند متعال ميشود; پس خداوند متعال آفريدگاري ندارد.(برگرفته از پيام قرآن، آيتالله مكارم شيرازي و ديگران، ج 4، ص 187 ـ 197، انتشارات مدرسه اميرالمؤمنين.)

ازلي و ابدي بودن ذات مقدس خداوند، در برخي از روايات اسلامي مورد اشاره قرار گرفته است; از جمله: امام عليميفرمايد: ليس لأوليّته ابتدأٌ و لا لأزليّته انقضأ; براي اوليت او آغاز، و براي ازليتش پاياني نيست.(نهجالبلاغه، ترجمه جعفر شهيدي، ص 166، خطبه 163، انتشارات علمي و فرهنگي.) امام صادقفرمود: ا _?]خداوند[ آغاز است نه اينكه چيزي قبل از او باشد، و ابتدايي بر او پيشي گيرد، او هميشه بوده و هميشه خواهد بود، نه آغازي دارد و نه پاياني.(ر.ك: اصول كافي، شيخ يعقوب كليني;، ج 1، ص 167، انتشارات دارالتعارف للمطبوعات.)